МОЁ ЛИТЕРАТУРНОЕ ТВОРЧЕСТВО

Әтинең бертуганы Зөһрә апа үләр алдыннан миңа, тапшырырга әйтеп, хатлар калдырды. Бу хатлар һәм көндәлек язмалары да шулар арасыннан килеп чыкты. Аның соңгы үтенече әлеге хатларны, язмаларны башкаларга гыйбрәт һәм сабак буларак хикәя итеп яздыру иде. Исемнәрен үзгәртеп, аның язганнарын тәртипкә салып, газета укучыларга тәкъдим итәм.

Бөек Җиңүнең 60 еллыгын каршы алырга әзерләнәбез. “Хәтер китабы”ның “Алар Җиңү белән кайттылар” дип аталганын чыгарганда исән калган фронтовикларны барладылар. Аларның бик азы гына якты дөньяда көн күрә бүген. Мәсәлән, безнең авыл Советы территориясендәге ике авылдан (Урсай, Мөслим) сугыштан 173 кеше исән кайткан, бүгенге көндә аларның бары тугызы гына исән.

Бөек педагог Ян Каменский: “Бу дөньяда укытучы хезмәтеннән дә өстен нәрсә юк”, – дигән. Кызганыч, укытучыга бирелгән бәя, җылы сүзләр һаман кәгазьдә генә кала.

Намусы кушканча эшләп тә, иң түбән хезмәт хакы алып, тормыштан зарланмаучы кем дисәгез – ул укытучы булыр. Югары уку йортын тәмамлап, мәктәптә фән нигезләрен өйрәтә башлаган яшь укытучы 1500 сум хезмәт хакы ала. Ә Казанның “Ак барс” хоккей командасы җитәкчеләре Илья Ковальчук белән 3 миллион долларга (90 миллион сум) килешү төзегән. Бу сумма республика укытучыларының хезмәт хакын арттырып, ел буе түләргә җитәр иде.

...Мәктәп музеенда “Алар җиңү белән кайттылар” дигән стендны карыйм. 1985 елда исән булган сугыш ветераннарының исемлеге. Урсай авылында бу елда нәкъ 85 сугыш ветераны исән булган әле. Ә менә бүген аларның 7 есе генә Җиңү бәйрәмен каршы алачак.

Соңгы 10-15 ел эчендә Русиядә патриот сүзе сирәк кулланыла. Әйтик, безнең мәктәпнең югары сыйныфларында үткәрелгән анкета нәтиҗәләре буенча 42 баланың бары тик 5 се генә бу төшенчәгә аңлатма бирә алды: “...ул үз иле өчен янып-көеп торучы кеше, үзенең илен яратучы”. Сораштырылганнар арасыннан 18 малайның 6 сы гына армиядә хезмәт итү мәсьәләсенә уңай җавап бирде, калганнарының бер дә хезмәт итәсе килми.

Атасыз бала да ятим, әмма анасыз бала өч мәртәбә ятим. Моннан бик күп еллар элек каты авырудан әниебез үлеп китте. Без ятим калдык: миңа 12 яшь, икенче сеңлемә җиде тулар-тулмас, ә кечкенәсенә бер яшь иде.

Акылы камил һәр кеше үз парын табу, гаилә кору, балалар үстерү турында хыяллана. Үзләренең “яртыларын” тапкан парлар гөрләтеп туй үткәргәндә дөньяда алардан да бәхетле затлар булмый. Ләкин туй үтә, тәэсирләр сүрелә, борчулы-шатлыклы, тавышлы-гаугалы, йокылы-уяулы көннәр башлана. Гаилә тормышының беренче сынаулары, беренче сынатулар, тәүге күз яшьләре... Берәүләрне бу сынаулар чыныктыра гына, ә берәүләре түзә алмый, сына, ялгыз кала. “Мин сине сәламәт чагыңда да, авырганда да ташламам, синең ирең яки хатының булырга ризалык бирәм”, – дип антлар эчкән ир белән хатын яши торгач нигә бер-берсен күралмас хәлгә киләләр? Ахыр чиккә – аерылуга кадәр барып җитәләр. Ничек кенә үзеңә бер, ике, ун елга түгел, ә гомерлек яр табарга? “Сердәш” хатларына караганда, моның сер-сәбәпләре төрле.

Сәхифәбезнең бүгенге чыгарылышы килен һәм каенаналарга багышлана. Малай белән ана, ир белән хатын, килен белән каенана... Алар әвәрә килеп яши торган дөнья маҗаралары турында күпме генә язылса да, язылып бетәсе түгел...
Каенана белән ботка пешмәде

Элек берәр фаҗига булса, кешеләр бәет чыгарганнар. Бәетләр башта аны иҗат итүченең якыннары арасында, аннары киңрәк даирәгә таралып, күпмедер вакыт үткәч халык бәетенә әверелгән. Аның кем тарафыннан, кайчан иҗат ителгәне дә онытылган.