Аксак Каратун* дигән әрхәрәй булган. Аның исеме тарихларда Лука Канашевич дип языладыр. 1738 елда Казанга әрхәрәй булып килгәндер. Бу Аксак Каратун әрхәрәй булгач, Казан мөселманнарын чукындырмак кылып, бу эшкә сылтау әүвәл бу булгандыр: башта бер сәүдәгәр Идел буе калмыкларыннан берничә яшь угланнар сатып алып килгән икән. Шу-ларны ул заманда бер мөәзин, иманга инандырып, мөселман иткәндер. Янәдән Гайса баба дигән бер баба бар икән. Шул Гайса баба ул калмык балаларын сөннәткә утырткан икән. Ахыр бу эш урыс түрәләренең колагына төшеп, бу өч кемсә-нәләрне алып, һәртөрле газап белән ахырында чукындыргач, Гайса бабаны чиркәү астына ябып асрап, ахыр шунда картаеп вафат бул мыштыр. Әмма баягы сәүдәгәр, урыс диненә ихлас куйган булып, хәтта бер мөселман юлыкканда аркан әйләнеп һәм мөселманнарның йөзенә карамаган булып, әрхәрәйне ышандырыр икән. Ләкин үзе иманында нык булып, мөәзин белән Мәскәүгә китмәккә сүз куешып, вәгъдәләшеп Мәскәүдә юлыгышмакчы булганнар. Ахыр мөәзин, н ... Читать дальше »

Болгардан өч туган семьялары белән Казан шәһәренә килгәннәр. Аннан бер туганнары Казанда калган. Ике туган семьялары белән Кама Иделе буйлап менгәннәр дә Толтүзгә* җиткәч, Тол суы буйлап китмәкче булганнар. Ирменшаһ исемлесе Толтүздә нишләптер тукталып калган, ә Гайнетдин исемлесе Тол суы буйлап барган да Тол башыннан бирерәк тукталып калган һәм шунда урнашкан. Шунда тора башлаган. Ул вакытта Толтүздән башлап бөтен тирә-як урман булган. Гайнетдин шунда йорт төзи башлаган. Ярый, ул төзи торсын, без килик Ирменшаһка. Гайни артыннан Ирменшаһ та, Тол буена килгәндә, яртылык юлда туктап калган. Ирменшаһ шунда торырга уйлаган һәм йорт төзи башлаган, семьялары урнашкан. Бу җирдә гел урман булгач, иген игәрлек булмаган. Ирменшаһ балык аулап, шуның белән тукланып торган. Тол суында балык аулаганда, Толдан йомычкалар агып килеп чыккач, Ирменшаһ «бу су буенда тагы да торучылар булырга кирәк» дип, шушы Тол суы буйлап менеп киткән. Бара-бара агасы Гайнетдин янына барып чыккан да, агасы бе ... Читать дальше »

Эльфларның музыка һәм биюләрне яратулары күпләргә мәгълүм. Шул ук вакытта аларның яратмаган нәрсәләре дә шактый икән. Мәсәлән, эльфлар чаң тавышын өнәмиләр һәм аның тавышын ишетсәләр, җир өстенә чыгарга шүрлиләр. Күк күкрәвеннән исә, тагын да куркалар, барабан тавышын ишетсәләр дә, аны күк күкрәү белән бутыйлар икән. Хәйләкәр кешеләр исә, эльфларның бу кимчелекләреннән оста файдаланганнар. Шундый очракларның берсе датчаннарның бер легендасында чагыла.

Борын-борын заманда бер җир арендаторы троль белән дус булган ди. Бу эльфның яши торган калкулыгы арендатор җирендә урнашкан була. Беркөнне арендатор эльфны үзенә кунакка чакыра. Эльфларның зур байлыкларга ия булуларын белә ул. Тик менә аны күргәч башка кунаклар ни әйтер? Чакырмасаң, үпкәләр, бүләкләр дә бирмәс. Арендатор үзенең хезмәтчесе белән киңәшләшә. Хезмәтчесе акыллы егет булып чыга, тыңлап тора д ... Читать дальше »

Шулвакыт куркыныч давыл куба. Балыкчылар тизрәк көймәләренә утырырга ашыгалар. Ыгы-зыгы арасында бер яшь иптәшләренең комлы утраучыкта калганлыгын сизми дә калалар.
Бәхетсез балыкчы юкка гына ярдәмгә чакырып азаплана. Давыл шавында аның тавышы ишетелми
дә. Иптәшләре юлдашлары турында искә ... Читать дальше »

«Исемем Ләйсән, миңа 15 яшь. Мине әти-әнием аңламый. Алар көне буе эштә, мин аларны күрмим диярлек. Ә эштән кайтып кереп бусагадан атлауга ук, мине әрли башлыйлар. Мин дә аларга дорфа җавап бирәм. Чыгып китеп, озак кайтмый йөрим. Үземне аңлаучы дусларым янына барам. Шунысы кызык: аларны да әти-әниләре аңламый икән».

Психолог җавабы: Синдәге конфликт шәхси мөнәсәбәтләргә карый. Бу очракта аңлашылмаучанлык әти-әниең һәм синең арада барлыкка килгән. Син бәлки, белеп тә бетермисеңдер: өйдә һәр кешенең дә үзенә тиешле эшләре төгәл билгеләнгән була. Ә дуслыкның үзенә генә хас төгәл кагыйдәләре бар.

Өйдәге бурычларыңның кайсыларын үтәп бетермисең?Ни өчен әти-әниең үзләрен шулай тота икән? Аңлашырга тырыш. Әти-әниеңнең иң кадерле кешеләр булуын бервакытта да онытма. Аларга тавыш күтәрергә ярамый. Алар — сине аңлап, гафу итә алырлык иң якын кешеләр.

«М ... Читать дальше »

Дәрес тыны ... Читать дальше »

Упкын читендә Лачын белән Юлбарыс очрашканнар һәм кемнең көчлерәк булуы турында бәхәсләшә башлаганнар. Лачын әйткән: «Шушы упкын аша кайсыбыз сикереп чыга, шул көчле була», — дигән. Билгеле инде, Лачын упкын өстеннән ансат кына очып чыккан, ә Юлбарыс упкынга егылып төшеп һәлак булган. Лачын аның тиресен салдырган, өстенә кигән һәм хатыны янына кайтып киткән. Әмма ишекне ачып керүе булган, Лачынның хатыны аны Юлбарыс дип белеп, башын чукырга тотынган һәм Лачын егылып җан биргән.
Ирләр нинди генә кыяфәттә өйгә кайтканда да, хатыннар аларны таный ... Читать дальше »